Terapia logopedyczna
CELE TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
- Kształtowanie prawidłowej mowy uczniów pod względem gramatycznym, fonetycznym, leksykalnym;
- Usuwanie wad i zaburzeń mowy.
FORMY REALIZACJI
- Ćwiczenia uprawniające motorykę narządów mowy: języka, warg, podniebienia miękkiego;
- Kształtowanie słuchu fonematycznego z każdym dzieckiem;
- Ćwiczenia pogłębionego oddechu;
- Ćwiczenia fonacyjne;
- Opracowanie układów artykulacyjnych właściwych dla danego szeregu głosek;
- Opracowywanie wymowy struktur językowych:
- wywoływanie głosek w izolacji,
- wywoływanie głosek w sylabach,
- wywoływanie (utrwalanie) głosek w nagłosie, wygłosie, śródgłosie wyrazów,
- utrwalanie głosek w wyrażeniach,
- utrwalanie głosek w zdaniach,
- utrwalanie głosek w opowiadaniach, zabawach, grach dydaktycznych a także w mowie spontanicznej.
- Kształtowanie i doskonalenie umiejętności komunikacyjnych;
- Kształtowanie sytemu gramatycznego;
- Usprawnianie analizy i syntezy słuchowej, wzrokowej, oraz orientacji przestrzennej;
- Stymulowanie językowego rozwoju dzieci poprzez ćwiczenia i zabawy utrwalające czytanie i pisanie.
PODEJMOWANE CZYNNOŚCI W ZAKRESIE INDYWIDUALNEJ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
- Wstępna diagnoza logopedyczna – badanie przesiewowe.
- Badanie mowy – badanie artykulacji, umiejętności nawiązywania kontaktów przez dziecko, zasobu słownika, umiejętności formułowania gramatycznej wypowiedzi, umiejętności formułowania i wypowiadania własnych myśli.
- Badanie mowy – uzupełniające (badanie stanu i sprawności aparatu artykulacyjnego, orientacyjne badanie słuchu, badanie słuchu fonematycznego, badanie pamięci słuchowej, badanie kinestezji mowy - czucie ułożenia narządów mowy właściwego poszczególnym głoskom, badanie płynności mowy i prozodii mowy - rytmu, melodii, akcentu).
- Ćwiczenia logopedyczne:
- oddechowe: wyrabianie oddechu dla mowy, ćwiczenia oddechu przeponowego, wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza umiejętności synchronizowania pauz oddechowych treścią wypowiedzi;
- głosowe: wyrabianie właściwej tonacji, ćwiczenia umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów;
- słuchowe: usprawnianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćwiczenia poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze źle wypowiadanych;
- artykulacyjne: usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy, wywołanie głosek w izolacji, utrwalenie ich poprawnej realizacji w logotomach, wyrazach, zdaniach, nauka wierszy, piosenek z nasileniem głoski ćwiczonej;
- leksykalne: rozwijanie mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu, udzielanie odpowiedzi na pytania, gry i zabawy ortofonicznie, ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
- Współpraca z wychowawcą, nauczycielami, pedagogiem, psychologiem – przekazywanie informacji do IPET (dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego) oraz do Karty Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, wskazania do indywidualizacji pracy na zajęciach edukacyjnych i dodatkowych, informacja o sposobie korekcji mowy, pokaz ćwiczeń, informowanie o postępach.
- Współpraca z rodzicami dziecka - instruowanie o sposobie wykonywania ćwiczeń w domu, informowanie o postępach dziecka.
KWALIFIKACJA DO ZAJĘĆ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
- Orzeczenia i opinie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych
- Wnioski nauczycieli lub rodziców
Dlaczego rola rodzica w terapii logopedycznej jest tak ważna?
Terapia logopedyczna jest procesem. Jej skuteczność zależy od współpracy logopedy z dzieckiem oraz rodzicem. Spotkanie z logopedą nie jest wystarczającym elementem terapii. Dlatego bardzo ważne jest zaangażowanie rodziców w systematyczne ćwiczenie z dzieckiem w domu. W tym celu logopeda po każdych zajęciach zapisuje w zeszycie ucznia zestaw ćwiczeń jakie powinien wykonywać codziennie do kolejnego spotkania. Zaleca się aby ćwiczenia trwały minimum 15 minut dziennie. Systematyczność prowadzi do sukcesu. Im wcześniej nauczymy dziecko prawidłowej wymowy, tym mniej problemów pojawi się w przyszłości. Warto sobie uświadomić, że terapia nie musi być przykrym obowiązkiem. Ćwiczenia logopedyczne w domu mogą być świetną formą kontaktu rodzica z dzieckiem i jednocześnie chwilą przyjemnego relaksu. Każdy podjęty wysiłek należy nagradzać drobną przyjemnością: uśmiechem, buziakiem, „plusem”/naklejką na karcie motywacji, spacerem, łakociami. Ćwiczenia można wplatać w codzienne wspólne czynności, posiłki i domowe rytuały. Ważne jest, aby obie strony (i rodzic, i dziecko) czerpały radość i satysfakcję z tej formy bycia razem. Często postęp w terapii osiąga się małymi krokami a pozornie błahe zabawy i ćwiczenia wykonywane systematycznie niosą ze sobą poważne umiejętności i nawyki. Tempo postępów w terapii jest sprawą indywidualną, zależną od predyspozycji dziecka. Stały kontakt z logopedą i zaangażowanie się rodziców w program terapii pomoże osiągnąć sukces dzieciom.
Rodzice powinni:
- wspierać dziecko w terapii;
- ograniczać „siedzenie” przed ekranem komputera, tabletu, telefonu, telewizora do absolutnego minimum;
- dawać prawidłowe wzorce wymowy, czyli mówić do dziecka poprawnie, wyraźnie, bez używania tzw. języka dziecięcego;
- słuchać wypowiedzi swoich pociech, zachęcać do opowiadania o otaczającym świecie, o zdarzeniach, czynnościach, cechach przedmiotów, zadawać pytania, dużo rozmawiać;
- czytać dziecku;
- angażować dziecko we wspólne prace domowe, przygotowanie kolacji, porządki, nazywać czynności, przedmioty, cechy, bawić się słowami, neologizmami, powiedzonkami i przysłowiami, tworzyć uogólnienia, szukać wyrazów o podobnym znaczeniu; („kąpiel słowna”);
- dopilnować aby dziecko systematycznie wykonywało ćwiczenia i prowadziło zeszyt wg wskazówek logopedy;
- czuwać aby dziecko codziennie przez około 10-15 min. wykonywało zadane ćwiczenia (motywować do pracy łącząc ćwiczenia z pozytywną atmosferą, przeplatać żmudne powtarzanie ćwiczeniami ruchowymi czy oddechowymi w formie zabaw);
- dbać o dobry stan zdrowia, po infekcjach górnych dróg oddechowych kontrolować słuch, dbać o higienę nosa i jamy ustnej, zapewniać zdrową dietę i ruch na świeżym powietrzu;
- niedopuszczalne jest zawstydzanie dziecka, nie należy też żądać by kilkakrotnie powtarzało swoją wypowiedź, bo może to spowodować zahamowanie dalszego rozwoju mowy. Możemy powtórzyć po dziecku sens wypowiedzi, dając prawidłowy wzorzec, ale bez zbędnego komentarza.